Rusya ile siyasi sorun yaşanmadan önce Türkiye bu ülkeye yılda 400 bin tona yakın domates ihracatı yaparken, yaşanan uçak kriziyle birlikte ihracatçıya sınırlama getirilmişti. İki ülke arasında sorunların çözülmesiyle, Rusya ithalata şart koyarak Türkiye’den kendi belirlediği firmalar aracılığıyla 50 bin ton domates ihracatı yapılmasına izin vermişti.
Üreticiler, yıllardır domates ihracatı yapan firmaların şartlara uygun olmasına rağmen Rusya’ya girişine izin verilmediğini, Rusya’nın kendi belirledikleri firmalardan domates almasına tepki gösteriyor.
6 BİN DOLAR VEREN DOMATESİ GÖTÜRÜYOR
Rusya’nın ticaret yaptığı 14 firmadan bazılarının, Türkiye’den Rusya’ya domates ihraç etmek isteyen şirketlerden para karşılığında firma isimlerini kullandırmaya başladıkları iddia edildi.
Rus pazarına girmelerine izin verilen bazı şirketlerin, konteynır başı 6 bin dolar ücret isteyerek oturdukları yerden gelir elde ettiğini savunan üreticiler, “Elimizdeki malı çıkarabilmek için kapısını çaldığım firmalardan birisiyle en son pazarlık yaparak 2 bin dolar vermeye ikna ettim ve malımı Rusya’ya ihraç edebildim. Rusya’da şu an domates para ettiği için firmalarda hava parasını yükseltiyor. Bazı firmalar TIR başı 6 bin dolar fiyat istiyor. Şu an üretici, elindeki mal sırf çöpe gitmesin diye bu yola başvuruyor” değerlendirmesini yapıyor.
İTHALAT YAPANA İHRACAT HAKKI VERİYORLAR
Rusya’nın domates ihracatı yapacağı firmaları belirlerken ülkelerinden ithalat yapan firmalara ağırlık verdiği öğrenilirken, meyve-sebze ihracatında tecrübesi olmayan ve sırf ithalat yaptığı için bu a firmalarında bu haktan faydalandığı iddia edildi. Yaşanan durum karşısında karaborsa piyasasıyla karşı karşıya kalan domates üreticisi ya para karşılığında elindeki ürünü satıyor ya da iflas etmek zorunda kalıyor. Gelişmiş ülkelerle rekabet edemeyen üreticiler devlet desteğiyle ayakta durmaya çalışırken yaşanan son olaylarla birlikte sadece Manisa’da ihracat yapan 100 firmanın 92’si iflas ettiğini duyurdu.
OTURDUKLARI YERDEN PARA KAZANIYORLAR
Rusya’nın belirlediği firmalar haricinde kimse sebze-meyve ihracatında bulunamazken hak tanınan bazı firmaların oturdukları yerden günde 40 bin liraya yakın kazanç elde ettikleri iddia edildi. Rusya Tarım Ürünleri Denetim Ajansı’nın da konu hakkında şüpheleri olduğu yönünde açıklama yapması, durumun vahametini gözler önüne seriyor. Ajansın Başkanı Sergey Dankvert, Berlin’de konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “'Türkiye'den Rusya’ya domates tedarik etmelerine izin verdiğimiz bazı şirketlerin, sadece kendi ürünlerini tedarik etmiyor olabileceği konusunda şüpheler mevcut. Bu şirketlerin domatesleri başka üreticilerden alıyor olabileceği konusunda şüphelerimiz bulunuyor” demişti.
Yaşanan usulsüzlük karşısında tedbirlerini artıran Rusya’nın ihracat izni verdiği 14 firmadan bazılarının haklarını dondurduğu iddia edilirken 5-6 firmanın Rusya’ya ihracat yapabildiği öğrenildi. Bazı firmaların izinlerinin iptal edilme sebebi kendilerine verilen kota sınırını aşmalarından kaynaklı olduğu ön görülürken sorunun yalnızca domates ihracatında değil kabak ve nar ihracatında da aynı olduğu kaydedildi.
Kaynak: Diriliş Postası (Atakan Irmak)
