Tarih cumartesi... Cuma dolar operasyonunun hemen ertesi günü. Bunu konuşmadan anladım.

Öncelikle şu söze itiraz ediyorum. Bir saatlik video içinde 8 defa geçti: "Cahil insanlar kişileri, normal insanlar olayları ve zeki insanlar fikirleri konuşur." Yanlış... Kesinlikle böyle bir genelleme olamaz.

Sözün aslı "büyük kafalar fikirleri, orta kafalar olayları ve küçük kafalar kişileri konuşur" şeklinde olan bir Çin Atasözüdür.

Soruyorum... Firavun, Ebu Leheb veya kutsal kitaplarda isimleri geçen onlarca insan kişi değil midir? Büyük kafa veya zeki insan fikirden itibaren bunların hepsini konuşur. Öncelikle bu konuda anlaşalım.

Çinli filozofların, çözüm üretmek yerine yuvarlak sözlerle milleti uyutma taktiğine baştan teslim olmayalım. Osman Altuğ Hocam bu sözüm aynı zamanda size de... Çok yapıyorsunuz bunu.

Bu arada Ruhat Hanımın ekonomi konusundaki eksi seviyede olan bilgisinden söz etmek istiyorum. Tahammül etmek zordu.

Soru - Doların yükselmesinin Türkiye'ye etkileri nelerdir?

Cevap - Paranınn değerini belirleyen esas üretimdir, reel ekonomidir. Biz paranın magazin yanı ile uğraştık. Borsa, faiz, döviz ile. 16 yıldır üretim yok. Daha önce kur düşüktü, çünkü Türkiye'ye satacak fazla malları vardı. Kur kontrolü bizim elimizde değil.

Görüşüm - İhracatımızın dört kat arttığı bir dönem için bu ifadeler oldukça yanlıştır. Hatta tamam bize satacak fazla malları vardı ve bu nedenle daha önce kur düşük ise şimdi kur yükselince bizim satacak mallarımız mı var demektir bu? Çok saçma. Üretim için yapılan köprü, yol, havaalanı alt yapısı eleştiriliyor. Bunların dolar ile değer ifade edilmesi... Yap işlet devret modeli ve bu sırada cepten para çıkmadığı anlatılmıyor. Borç almış ve bunu tüketici finansmanında kullanmışız, kısmen doğru.

Soru - Dolar konusunda saldırıya uğradık mı?

Cevap - Kesinlikle hayır. Piyasa arz talebi bunu yapmıştır.

Görüşüm - Yani Trump, orada sabahın köründe tweet atıp hedef göstermedi... Mümkün mü? Olay tamamen finansal bir oyundur. Teknik ve dijital alt yapısı olan bir komplodur. Bunu bütün dünyanın yanında ABD yetkilileri bile kabul etmişken Altuğ Hoca "bu piyasa refleksidir" diyor.

Soru - İMF bizden yadım ve borç istemediler diyor.

Cevap - İMF fondur. Borç kurumu değildir.

Görüşüm - Ruhat anlamadı ama ben anladım. Ancak Hoca, İMF politikalarının uygulayıcısı Ali Babacan ve Mehmet Şimşek ayrımı yapmasa da burada çok güzel şeyler söyledi. Berat Beyin emsalleri arasında en iyilerinden olduğunu, Tayyip Beyin öğrencisi olduğunu da anlattı bu arada...

Ancak havaalanının dış borçlanma ile değil iç borçlanma ile olduğunu bilen yok galiba. Köprüde de hesabın japon yeni ile yapılıp sonra dolara çevrildiğini de kimse bilmiyor.

Soru - Dört milyon Suriyeli yardımı, yurtdışı tanıtım faaliyetleri, yurt dışı kurulan merkezler ekonomiye çok yük olmuyor mu?

Cevap - Osman Altuğ Hoca burada (...) cevap vermek yerine başka şeyler anlattı. Bu konuların adından bile bahsetmedi. Dolardan bahsetti... ABD'ye alüminyum ihracatımız semboliktir, değeri yoktur. ABD ben sana daha fazla para vermiyorum, dedi ve dolar ihtiyacımız yükseldi ve kriz oldu. Durum borç çevirme olayıdır.

Görüşüm - ABD en borçlu devlet. Bizde bile onların 60 milyar dolara yakın borç tahvili var.

Osman Altuğ Hoca şöyle ilginç bir iddia öne sürüyor: "Biz ABD ne istiyorsa yapsak da, papazı versek de bunun etkisi en fazla yüzde 1 oranında durum farklılığı olurdu." Kimbilir? Haklı olabilir.

Durum borç çevirme olayıdır doğru. Eylül ayı dış borç ödemeleri oldukça yüksek. Ama kapalı devre ve üç beş fon kendi aralarında, al gülüm ver gülüm taktiği ile fiktif işlem ile dolar yükseldi. Hacim ne olursa olsun. Bunu gören yok. Bu olayda manipülasyon yok, siyasi irade ve komplo yok demek körlüktür. Ve ayrıca Hocam... Özel sektör borcunun tamamını devlet borcu gibi anlatıyorsunuz... Bu haksızlık. Bunu herkesten iyi biliyorsunuz.

Arz ve talep, serbest piyasa ekonomisi anlatıldı... Peşinden, ithalat ekonomisi eleştirildi. Serbest piyasada piyasanın ihtiyacı ithalat ile de karşılanır. Yüzde 3 rakamını bile bulmayan et ve süt ithalatı yüzde yüz oranda imiş gibi anlatılması komikti.

Osman Altuğ Hocanın verdiği güzel mesajlar da vardı... Katıldığım mesajları.

Götürene maşallah, götürememeyene inşallah... Maalesef.

Seçim ekonomisi hakkında, "siyasetin finansmanını kim sağlıyor?" onu iyi takip etmek lazım. Kesinlikle katılıyorum.

Borsa, döviz ve faiz sarmalından evet çok çektik...

Faiz haram bilemedik veya görmezden geldik. Ekonomide olmayan bir değeri yaratmaya kalktık. Fakirden alıp zengine vermeyi ekonomik bir unsur olarak gördük. Maalesef.

Döviz deyince, yüzde 90 oranlarında dolar varlık ve borç stoğu yaptık. Yanlış. Düzeltiliyor şimdilerde ama mevcut durum çok vahim.

Borsayı al satlar ile zengin olma, piyasayı bu şekilde manipüle etme yolu olarak gördük; yanlış. Borsa yatırımcıyı üretime çekme aracıdır.

Paranın değerini üretim ve reel ekonomi belirlemez... Eğer öyle olsaydı dolar ile kimse alış veriş yapmazdı. Eğer öyle olsaydı hayal gücünden oluşan dijital şirketler dünyanın en pahalı şirketleri olmazdı. Apple marka satıyor. Marka siyasettir. Amazon, sadece ticarete aracı...

Rızkın onda dokuzu ticarettedir. Borsa bunun merkezidir... Sadece kuralları adam gibi değildir, denetimi kuruma ve kişiye göredir. Yok saymak yerine, işimiz düzeltmek olmalıdır.

Paranın değerini bugün var olan güç belirler. Siyasi, ekonomik ve sosyal güç... Para sadece takas ve mübadele aracı değildir. Dolar krizinde bu çok net görüldü. Para üzerinde uzlaşma aracıdır. ABD ile uzlaşamadık ve dolar krizimiz var, durum bu...

Ve geleceğin fani dünyası para ile satın alınır. Yaşamak gibi bir düşüncemiz varsa para önemlidir.

Yazının başındaki söze dönüyorum... Zeki insanlar, fikirleri olaylarla açıklayıp, şahıslara indirgeyebilirler. Bu zincirleme bağ sadece mankurt sistemde kullanılmaz. Çünkü, yasaların asıl yapılış sebepleri onu anlamayanları yönetmek ve sömürmektir.

Mübin, apaçık olmak önemlidir.