Artvin’in Murgul ilçesine bağlı Kabaca Vadisi’nde yürütülen ağaçlandırma çalışmaları sırasında, ormancılar çapı ve kalınlığıyla dikkat çeken bir ladin ağacını fark etti. Bunun üzerine durum, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Aydın Tüfekçioğlu’na bildirildi.
Tüfekçioğlu ve ekibi, bölgede yaptığı incelemelerde ağacın olağanüstü boyutlara sahip olduğunu tespit etti. Ağaç, 6,7 metre çevresi ve 2,2 metre çapıyla şimdiye kadar kayıt altına alınan en kalın doğu ladini olarak kayda geçti.
Orman Gülü ve Karayemişler Arasında Zorlu Yolculuk
Ağaca ulaşmak, keşif kadar zorlu oldu. Prof. Dr. Tüfekçioğlu, Kabaca Vadisi’nin sarp yapısı nedeniyle araçla ulaşımın mümkün olmadığını, son 50 metrelik kısımda ise orman gülü ve karayemiş çalılıkları arasından geçerken adeta ayaklarının yere basmadığını aktardı.
Bu zorlu arazi şartlarına rağmen ekibin yaptığı detaylı incelemeler sonucu, ağacın picea orientalis (doğu ladini) türü olduğu ve yaklaşık 25 metre boyunda olduğu tespit edildi.
1000 Yıllık Yaşıyla Anıt Ağaç Niteliğinde
Ağacın yaşı, doğrudan kesilmeden tahmini olarak belirlendi. Yaş tespiti, bölgede daha önce kesilmiş olan yaşlı doğu ladinlerinin çapları ve Kabaca Vadisi’nin ekolojik koşulları dikkate alınarak yapıldı.
Prof. Dr. Tüfekçioğlu, ağacın yaklaşık 1000 yaşında olduğunu belirterek, bu tür anıt ağaçların iklim geçmişi hakkında önemli bilgiler sunduğunu ifade etti. “Anıt ağaçların yıllık halka genişlikleri, o dönemin iklimsel koşullarıyla doğrudan ilişkilidir” dedi.
Dünyadaki Diğer Örneklerden Çok Daha Büyük
Tüfekçioğlu’nun açıklamalarına göre, bu çapta bir doğu ladini daha önce hiçbir yerde kaydedilmedi. Birleşik Krallık’ta bulunan en kalın doğu ladini 1,45 metre çapındayken, en uzun boylu örnek ise 63 metreyle Gümüşhane Örümcek Ormanları’nda yer alıyor.
Bu devasa ağaç, sadece fiziksel boyutlarıyla değil, aynı zamanda genetik olarak da üstün özellikler taşıyor. Bu nedenle uzmanlar, bu ağacın genetik materyalinin korunarak tohum veya aşı yöntemiyle yeni bireyler üretilmesini büyük bir fırsat olarak değerlendiriyor.
Koruma ve Tescil Süreci Başlatılıyor
Anıt niteliği taşıyan bu eşsiz doğu ladini için resmî tescil ve koruma süreci de başlatılıyor. Uzmanlar, bu ağacın hem doğal miras hem de bilimsel bir kaynak olarak mutlaka korunması gerektiğini vurguluyor.
İklim değişikliğinin etkileri altında hassaslaşan orman ekosistemlerinde, genetik olarak dayanıklı bireylerin önemi daha da artıyor. Bu bağlamda, bin yıllık doğu ladini hem geçmişin tanığı hem de geleceğin teminatı olarak değerlendiriliyor.
Artvin’de keşfedilen bu dev doğu ladini yalnızca bir ağaç değil, doğanın zamanla kurduğu bir anıt niteliğinde. Hem büyüklüğü hem de yaşadığı coğrafyayla dünya ormancılık tarihinde özel bir yere sahip olan bu ağaç, korunarak gelecek kuşaklara aktarılmalı. Bu tür doğal varlıkların bilimsel, genetik ve ekolojik açıdan taşıdığı değerler, iklim kriziyle mücadelede rehber niteliği taşıyor.