İlk kayıtların tutulduğu 1978 yılında 893 bin 350 kayısı ağacı bulunan Malatya’da üretim kapasitesi yıllar içinde büyük bir artış gösterdi. 2024 yılı itibarıyla ağaç sayısı 8 milyon 425 bine, yaş kayısı üretimi ise 690 bin 730 tona ulaştı. Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, kayısının hem bölge hem de ülke ekonomisi için stratejik bir ürün olduğunu belirterek, “Her yıl artan üretim ve ihracat, Malatya’nın dünya pazarlarındaki yerini daha da güçlendiriyor.” dedi.
1978’den Günümüze Uzanan Başarı Tablosu
Kayıtların tutulduğu 47 yıllık süreçte Malatya, kuru kayısı ihracatında 6 bin 854 tondan 100 bin ton seviyelerine ulaştı. 1978 yılında 14,9 milyon dolar olan ihracat geliri, 2024’te 410,8 milyon dolara yükseldi. Toplamda 2 milyon 780 bin tonun üzerinde kuru kayısı ihraç edilirken, 8 milyar dolarlık gelir kayıtlara geçti. Özcan, “Malatya, Türkiye’nin kuru meyve ihracatının yüzde 25’ini tek başına gerçekleştirerek ulusal ekonomiye önemli bir katkı sunuyor.” ifadelerini kullandı.
Kayısı Üretimi Binlerce Aileye Geçim Sağlıyor
Malatya’da kayısı üretimi sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyal bir değer oluşturuyor. Her hasat döneminde yaklaşık 20 bin aile mevsimlik işçi olarak bölgeye geliyor. İhracat sürecinde faaliyet gösteren işletmelerde ise 10 bin kişiye istihdam sağlanıyor. Bu yönüyle “mişmiş”, hem üreticinin hem de işçinin sofrasına bereket taşıyor.
Don Felaketi 2025 Üretimini Vurdu
2025 yılı, Malatya kayısısı için zorlu bir dönem oldu. Zirai don nedeniyle üretim büyük oranda zarar gördü ve yaş kayısı üretim rakamları henüz açıklanmadı. Buna rağmen yılın ilk 9 ayında 38 bin ton kuru kayısı ihraç edilerek 217 milyon dolar gelir elde edildi. Uzmanlar, iklim koşullarının üretimi etkilediğini ancak Malatya’nın yeniden toparlanma potansiyeline sahip olduğunu vurguluyor.
Avrupa’dan Asya’ya “Mişmiş” Lezzeti
Malatya kayısısı, Avrupa Birliği (AB) nezdinde coğrafi işaret tesciline sahip Türkiye’nin en değerli tarım ürünlerinden biri konumunda. Avrupa’dan Amerika’ya, Asya’dan Orta Doğu’ya kadar 100’den fazla ülkeye ihraç edilen Malatya kayısısı, dünya sofralarında Türk tarımının simgesi haline geldi. Özcan, “Her bir kayısı tanesi, Malatya’nın emeğini ve alın terini dünyaya taşıyor.” diyerek ürünün kültürel ve ekonomik önemine dikkat çekti.
Tatlı Hikaye Devam Ediyor
Bugün Malatya, kayısı ihracatında Türkiye’nin lideri, dünya genelinde ise en güçlü tedarikçilerden biri konumunda. Kentte üretim ve ihracat her geçen yıl artarken, “mişmiş” adıyla anılan bu altın meyve, hem geleneksel üretim yapısıyla hem de küresel ticaret ağıyla bir başarı hikayesinin simgesi olmaya devam ediyor. Malatya’nın altın rengi kayısısı, geçmişten geleceğe uzanan bu tatlı yolculuğuyla dünya sofralarında Türkiye’nin adını tatlandırmayı sürdürüyor.