TÜİK tarafından açıklanan takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi, 2024 yılının eylül ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2,9 artış gösterdi. Bu artış, özellikle imalat ve enerji sektörlerindeki toparlanmanın etkisiyle gerçekleşti.
Sanayinin alt sektörleri detaylı incelendiğinde; madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın eylül ayına göre yüzde 3,1, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 2,7 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise yüzde 5,3 oranında yükseldi.
Uzmanlar, yıllık artışın küresel talep toparlanması ve enerji üretimindeki artıştan kaynaklandığını belirtiyor.
Arındırılmamış Verilerde Daha Yüksek Artış Görüldü
TÜİK’in yayımladığı arındırılmamış sanayi üretim endeksi verileri ise daha güçlü bir görünüm sundu. Buna göre, arındırılmamış endeks yıllık bazda yüzde 6 artış gösterdi. Bu oran, takvim etkilerinin ortadan kaldırıldığı veriye kıyasla daha yüksek bir büyümeye işaret etti.
Ekonomistler, bu farkın resmî tatiller, üretim gün sayısı ve takvim farklılıkları gibi unsurlardan kaynaklandığını vurguluyor.
Aylık Bazda Sanayi Üretimi Geriledi
Sanayi üretiminde mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış veriler, eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 2,2 azalış olduğunu ortaya koydu. Bu düşüş, özellikle imalat sektöründeki zayıflamanın etkisiyle gerçekleşti.
Verilere göre, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi eylülde bir önceki aya göre yüzde 1,2 artış kaydederken, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 2,3 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 2,4 oranında azaldı.
İmalat Sanayisinde Dikkat Çeken Yavaşlama
Sanayinin lokomotifi olan imalat sanayi, eylülde en belirgin gerilemeyi yaşayan alan oldu. Özellikle otomotiv, tekstil ve kimya gibi ihracat odaklı sektörlerdeki üretim düşüşü, toplam sanayi endeksini aşağı çekti.
Ekonomistler, küresel talepteki yavaşlama ve enerji maliyetlerindeki artışın üretimi sınırladığını belirtiyor. Buna karşın, madencilik sektörünün hafif toparlanması dikkat çekici bulundu.
Enerji Üretimi ve Dağıtımında Gerileme Yaşandı
Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü, eylül ayında yüzde 2,4 oranında geriledi. Yaz aylarının sona ermesiyle enerji talebinin azalması, sektörde düşüşe neden oldu.
Bununla birlikte, yıllık bazda enerji üretimi yüzde 5,3 artış gösterdi. Uzmanlara göre, bu artış, yılın ilk yarısındaki yüksek tüketim ve üretim seviyelerinden kaynaklandı.
Ekonomik Görünümde Karışık Sinyaller
Sanayi üretimindeki eylül verileri, Türkiye ekonomisinin üretim cephesinde dalgalı bir seyir izlediğini ortaya koydu. Yıllık bazda artış sürerken, aylık bazda zayıflama dikkat çekti.
Uzmanlar, sanayi üretimindeki bu düşüşün dördüncü çeyrek büyüme verilerine sınırlı etkisi olabileceğini ancak enerji maliyetleri, küresel talep ve iç tüketim eğilimlerinin üretimi belirlemeye devam edeceğini ifade ediyor.
Sanayi Üretimindeki Seyir Ekonomi Politikaları İçin Kritik
Sanayi üretimi, Türkiye ekonomisinin büyüme performansının en önemli göstergelerinden biri olarak görülüyor. Eylül ayında yaşanan aylık düşüş, ekonomi yönetiminin üretim destekleyici adımlarını hızlandırması gerektiği yorumlarını beraberinde getirdi.
Yatırım teşvikleri, enerji verimliliği politikaları ve ihracat destekleri, sanayi üretiminde sürdürülebilir büyüme için öncelikli alanlar olarak öne çıkıyor.
Sanayi Üretimi Dengeli Büyüme Arayışında
Eylül ayı verileri, Türkiye sanayi üretiminin yıllık bazda büyümesini sürdürdüğünü, ancak kısa vadeli üretim zayıflıklarının devam ettiğini gösteriyor.
Ekonomistler, önümüzdeki dönemde küresel ekonomik koşulların ve iç talep dinamiklerinin sanayi üretiminde belirleyici olacağını vurguluyor. Sanayi, bu dalgalı dönemde denge arayışını sürdürmeye devam ediyor.