DYA’nın 2026 yılı boyunca sürdüreceği “Çocuklara Devredilen Yoksulluğa Karşı: Eğitim için Psikososyal Destek Projesi”, 3–15 yaş arası çocukların eğitim hayatından kopmasını engellemeyi amaçlıyor. Program, yalnızca maddi destek sunmakla kalmıyor; ailelerin ve çocukların sosyal, duygusal ve psikolojik ihtiyaçlarını da merkeze alıyor.
Sahadaki çalışmalar, okula alınmayan, beslenme çantası olmadığı için devamsızlık yapan, etkinliklere katılamadığı için sınıfta yalnız kalan çocukların sayısının giderek arttığını gösteriyor.
Evlerdeki Temel Eksiklikler Eğitimi Tehdit Ediyor
Derin yoksulluğun en görünür etkilerinden biri, temel ihtiyaçların karşılanamaması. Çocuk Yoksulluğu Koordinatörü Melek Bahat’ın aktardığına göre birçok evde çamaşır makinesi bulunmuyor, çocukların okul formaları elde yıkanarak hafta haftaya zor yetiştiriliyor.
Kirlenen kıyafetler yıkanamadığında bazı çocuklar okula alınmıyor. Elektrik ve kira borçları nedeniyle sürekli ev değiştirmek zorunda kalan aileler ise çocukların düzenli eğitim hayatını sürdürememesine yol açıyor.
100'den Fazla Çocuk Projenin Odak Noktasında
Program kapsamındaki 37 hanede toplamda 80 çocuk doğrudan, kardeşleriyle birlikte yaklaşık 100 çocuk dolaylı olarak izleniyor. Bu çocukların bir kısmı barakalarda, sağlıksız apartman dairelerinde yaşıyor; bir kısmı ise maddi imkânsızlık nedeniyle okulu terk etme noktasına gelmiş durumda.
Projede ayrıca üniversiteye başlayan ancak ekonomik zorluklarla mücadele eden gençler ile açık öğretimde eğitimini sürdüren çocuklar da destekleniyor.
Çocukların Gündelik Hayatından Çarpıcı Tanıklıklar
Bahat’ın saha görüşmelerinden aktardığı ifadeler, yoksulluğun çocukların dünyasında nasıl yer ettiğini açıkça gösteriyor:
Ahmet (8 yaşında): “Artık ben de zengin yemekleri götürüyorum okula. Tost, meyve suyu, yaşasın anne.”
Mustafa (9 yaşında): “Herkes etkinliklere gidiyor. Ben sınıfta tek kalıyorum anne. Ben de katılayım nolur…”
Sinem (anne): “Markete gittim, çöpe attıkları meyvelerden topladım. Mandalina yedik çocuklarımla. Eğer utanırsam aç kalırız abla.”
Nadire: “Okul pantolonlarını elde yıkadım, kuruması için astım, çalmışlar. Şimdi çocuğun pantolonu yok.”
Ayşe: “Çocuğuma her gün 100 TL veriyorum ama ‘Anne 110 TL olur mu, 10 TL’ye su alacağım’ diyor.”
Proje Ailelere Çok Yönlü Destek Sunuyor
Program, çocukların eğitimden kopmasını önlemek için pek çok başlıkta destek sağlıyor:
- Ayni destekler: Kıyafet, kitap, oyuncak, beslenme, okul malzemeleri
- Teknolojik erişim: Tablet, internet
- Psikososyal destek: Birebir görüşmeler, ebeveyn–çocuk çalışmaları
- Sosyal aktiviteler ve mentorlük
- Temel ihtiyaç planlaması
Yoksulluğun Nesiller Boyu Aktarılmasını Önleme Çabası
Türkiye’de yüzlerce çocuk, beslenemediği için okula gidemiyor, etkinliklere katılamadığı için kendini dışlanmış hissediyor, kıyafetleri olmadığı için okuldan geri çevriliyor. Derin Yoksulluk Ağı’nın yürüttüğü bu çalışma, yalnızca bugünün çocuklarını değil, yarının yetişkinlerini de kapsayan bir toplumsal etki yaratmayı amaçlıyor.