Bir zamanlar yüzen yelkenlilerin, kanoların ve tatilcilerin doldurduğu sahil, artık kilometrelerce uzakta kalan bir su hattına sahip. Bölge halkı, bu dramatik değişim karşısında hem şaşkın hem de endişeli.
Küresel Isınma Gölün Kaderini Değiştirdi
Van Gölü’nde yaşanan bu geri çekilmenin temel nedenleri arasında küresel iklim değişikliği, yağış azlığı ve artan buharlaşma oranı yer alıyor. Uzmanlara göre göl, özellikle son yıllarda mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıkların etkisiyle büyük oranda su kaybetti.
Türkiye’nin en büyük gölü ve dünyanın en büyük sodalı gölü olan Van Gölü, her geçen yıl gözle görülür şekilde küçülüyor. Göl seviyesindeki azalma, yalnızca ekolojik dengeyi değil, bölgedeki turizm, tarım ve yerel yaşamı da doğrudan etkiliyor.
Mikrobiyalitler ve Eski Kıyı İzleri Ortaya Çıktı
Göldeki suyun yüzlerce metre çekilmesiyle birlikte yüzyıllardır su altında kalan mikrobiyalitler ve tarihi kıyı izleri gün yüzüne çıktı. Bilim insanları, bu oluşumların korunmasının büyük önem taşıdığını vurguluyor. Çünkü bu doğal yapılar, göl ekosisteminin tarihsel hafızasını taşıyor.
Uzmanlar, yanlış su kullanımı ve atık su kirliliğinin bu değerli oluşumlara kalıcı zararlar verebileceğini belirtiyor.
Edremit Sahillerinde Çekilme Gözle Görülür Hale Geldi
Van Gölü’nde çekilmenin en fazla hissedildiği yerlerden biri Edremit kıyıları. Bir zamanlar su kenarına birkaç adımda ulaşılırken, bugün göl kıyısına varmak için yüzlerce metre yürümek gerekiyor. Eski plaj alanı tamamen toprakla kaplanmış durumda.
Bölge halkı, gölün 2017 yılındaki canlı halini hatırladıkça, bugünkü kurak manzara karşısında büyük üzüntü duyuyor.
“Van Gölü’nde Su Kaybı Buharlaşmayla Gerçekleşiyor”
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş, göldeki çekilmenin nedenlerine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Akkuş, Van Gölü’nün kapalı bir havza olduğunu hatırlatarak, “Dışarıdan hiçbir su girdisi olmadığı gibi, gölden dışarıya da su çıkışı yoktur. Tek su kaybı buharlaşmayla gerçekleşmektedir” dedi.
2025 yılının olağanüstü bir kuraklık yılı olduğuna dikkat çeken Akkuş, “Yaz aylarında artan sıcaklıklar buharlaşma oranını ciddi biçimde artırdı. Şubat ayındaki yağışlar yüzde 60 oranında azaldı. Su girdisi çok az, buharlaşma kaynaklı su kaybı ise çok fazla gerçekleşti” ifadelerini kullandı.
Kirlilik, Çekilmeden Daha Tehlikeli Bir Tehdit
Dr. Akkuş, Van Gölü’nün yalnızca su kaybı değil, aynı zamanda artmakta olan kirlilik tehdidiyle de karşı karşıya olduğunu vurguladı. “Van Gölü kapalı bir göl olduğu için, göle ulaşan her bir damla atık su burada hapsolur. Göl seviyesi yeniden yükselse bile kirliliğin oluşturduğu tahribat kolayca telafi edilemez” dedi.
Uzman, göle dökülen tüm atık suların mutlaka arıtılması ve arıtma tesislerinin tam kapasiteyle çalıştırılması gerektiğini belirterek, aksi halde gölde ekolojik çöküşün kaçınılmaz olacağı uyarısında bulundu.
“Yüzen Yelkenliler Artık Karada”
Dr. Akkuş, son olarak geçmiş yıllara dikkat çekerek, “2017 yılında burada yüzen yelkenlileri, kanoları görüyorduk. Burası halk plajı olarak hizmet veriyordu. Ancak 2025 itibarıyla o dönemde suyun üzerinde yüzen alanların göle uzaklığı artık kilometrelerle ifade ediliyor” sözleriyle durumun vahametini dile getirdi.
Kuraklık Gölün Geleceğini Tehdit Ediyor
Van Gölü’nde yaşanan çekilme, küresel iklim krizinin Türkiye üzerindeki somut etkilerinden biri olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, su kaynaklarının korunması, atık suların arıtılması ve iklim dostu politikaların hayata geçirilmesinin acil bir zorunluluk haline geldiğini belirtiyor.
Bir zamanlar mavi tonlarıyla büyüleyen Van Gölü, bugün insan eliyle hızlanan iklim değişikliğinin sessiz bir tanığı. Eğer gerekli önlemler alınmazsa, gölün geri dönüşü olmayan bir sürece girmesi kaçınılmaz görünüyor.
Van Gölü kıyısında 8 yıl önce açılan Edremit Halk Plajı’nın bugün kurak bir toprak parçasına dönüşmesi, iklim değişikliğinin Türkiye’deki en çarpıcı göstergelerinden biri haline geldi. Bu dramatik tablo, yalnızca Van’ı değil, tüm ülkeyi su yönetimi ve çevresel farkındalık konusunda acilen harekete geçmeye çağırıyor.