Antep fıstığı ya da Pistacia vera L., Anacardiaceae familyasına ait yaprak döken bir ağaçtır. Küçük ila orta boyda olan bu ağaç, dallanan bir ana gövdeye sahip olmakla birlikte yayılan bir yapı halinde büyümektedir. İki evcikli olan bu ağacın erkek ve dişi çiçekleri farklı ağaçlarda bulunmaktadır.
Antep fıstığı ağacının çiçekleri küçüktür ve kahverengimsi-yeşilimsi bir renge sahiptir. Meyvesi ise ince bir kabukla kaplı ve sert çekirdeklidir. Meyvenin kabuğu olgunlaştığında kendiliğinden yarılmaktadır. Antep fıstığı ağacı, doğada daha fazla uzayabilmekle birlikte yetiştirildiği zaman genelde 3-10 metre boya ulaşmaktadır.
Antep fıstığı ağacı, çok fazla su istemeyen ve sıcak ve kurak hava koşullarına dayanıklı bir ağaç olduğu için ülkemizde Gaziantep, Siirt, Diyarbakır, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Şanlıurfa gibi illerde yetişmektedir. Sıcaklıkların yazın 40 °C’nin üzerine çıktığı için bu illerde Antep fıstığı ağacı, gerektiğinde sulama yapıldığı takdirde verimli bir şekilde meyve vermektedir.
Antep Fıstığı Fidanı Nasıl Yetiştirilir?
Yazların sıcak ve kurak olduğu bir iklimde yaşıyorsanız, Antep fıstığı fidanı yetiştirebilirsiniz. Gün içerisinde yüksek sıcaklıklara ve düşük nemli havaya ihtiyacı olan Antep fıstığı fidanı, kumlu ve drenajı iyi toprakta yetiştirilebilmektedir.
İki evcikli bir bitki olan Antep fıstığı ağacı, kendi kendini dölleyemediği için Antep fıstığı elde etmek adına hem dişi hem de erkek ağaçları aynı bölgeye dikmek gerekmektedir. Genellikle 9-10 dişi ağaca 1 adet erkek ağaç yeterli olmaktadır.
Antep fıstığı fidanlarını dikerken erkek ağacı diktiğiniz yere dikkat etmelisiniz. Erkek ağacı diktiğiniz yer, polenlerin rüzgarla birlikte dişi ağaçlara kolayca ulaşabileceği bir yer olmalıdır. Bunun için fıstık ağaçlarını diktiğiniz yerin rüzgarlı ve açık bir alan olmasına ve ağaçlar arasında en fazla 6 metre bulunmasına dikkat etmelisiniz.
Antep fıstığı fidanının nasıl yetiştirileceğine dair daha detaylı bilgi sahibi olmak için fidanları satın alacağınız yetiştiriciye fidanlar hakkında sorular sorabilir ve Antep fıstığı fidanı yetiştirme hakkında daha detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.
Antep Fıstığı Fidanı Hangi İklimde Yetişir?
Antep fıstığı fidanı, olgunlaştığında güçlü bir kök sistemine sahip olduğu için toprak konusunda seçici değildir. Bu nedenle Antep fıstığı fidanı yetiştirmek istiyorsanız, yaşadığınız bölgenin toprağına değil, iklimine dikkat etmeniz gerekir.
Antep fıstığı ağacını tüm iklimlerde yetiştirmek mümkün değildir. Uzun ve sıcak yaz aylarını seven Antep fıstığı ağacı, düşük nemli ortamda büyüyebilmektedir. Soğuk havalara uzun süre maruz kalmanın zarar verdiği Antep fıstığı ağacı, ilkbahar aylarında yaşanan don olaylarından da zarar görebilmektedir. Antep fıstığı ağacının döllenme aşamasından sonra 4 aya yakın bir süre sıcak ve kurak mevsim ihtiyaç duyulduğu bilinmektedir.
Antep fıstığı ağacı, kurak ve sıcak yazların yanı sıra rüzgarlı ilkbahar aylarına da ihtiyaç duymaktadır. İlkbahar rüzgarları sayesinde erkek çiçekler, dişi çiçeklerle bir araya gelebilmekte ve ağaçlar meyve verebilmektedir.
Antep fıstığı ağacı, sıcak havalara dayanıklı olmasına karşın düzenli olarak sulanmaya ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle Antep fıstığı fidanı yetiştirecekseniz, yazları belli aralıklarla derin sulama yapmayı ihmal etmemelisiniz.
Antep Fıstığı Fidanı Ne Zaman Dikilir?
Antep fıstığı fidanını dikmek için en iyi zaman, Kasım ayının sonları ve daha sonrası olmaktadır. Fidanların hangi aya kadar dikilebileceği bölgenin rakımına göre değişmekle birlikte Antep fıstığı fidanları genelde Nisan ayının sonlarına kadar dikilebilmektedir.
Antep fıstığı fidanı dikmeye karar verdiyseniz, aynı bölgeye hem dişi hem erkek fidanlar dikmeniz gerektiğini unutmamalısınız. Tüplü şekilde aldığınız fidanları köklerinde bulunan toprakla ve diğer malzemelerle birlikte dikeceğiniz için derin bir çukur kazmalısınız. Ayrıca fidanlar arasında en az 6 metre mesafe bırakmalısınız.
Antep fıstığı fidanları narin yapıya sahip oldukları için bunları nazik bir şekilde dikmelisiniz. Fidanları drenajı iyi bir toprağa dikmeli ve sık olmayacak şekilde derin sulama yapmalısınız. Antep fıstığı ağacı toprak ayırt etmediği için hafif asidik ve yüksek alkali toprakta yetiştirebilirsiniz.
Antep Fıstığı Fidanı Ne Zaman Meyve Verir?
Antep fıstığı ağacı, uzun ömürlü olmakla birlikte yetişmesi uzun zaman alan bir ağaçtır. Antep fıstığı ağacının meye vermesi 5-7 yılı bulabilmektedir. Ağaç, 5-7 yıl içerisinde meyve verebilmekle birlikte verimliliğinin en yüksek noktaya ulaşması için 12-20 yıl geçmesi gerekebilmektedir.
Antep fıstığı ağacının hasada uygun hale gelip gelmediğini, meyvelerin dış kabuğunun pembe-sarı renge dönmesinden anlayabilirsiniz. Antep fıstığı olgunlaştığında iç kabuğu ile dış kabuğu birbirinden ayrılmaktadır. Bu durum gerçekleştiğinde fıstıkları dallardan toplayabilirsiniz.
Antep fıstıkları olgunlaştığı zaman dallardan kendi kendilerine de döküldükleri için meyvelerin olgunlaşma zamanı gelmeden önce ağacın altına bir muşamba sererek dökülen fıstıkların bir araya toplanmasını sağlayabilirsiniz. Antep fıstıklarını topladıktan sonra fıstıkların tazeliklerini korumaları için dış kabuklarını ayırmayı unutmayın.
