Raporda, bu düşüşün temel nedenleri arasında zayıf küresel ekonomik büyüme, artan petrol arzı ve süregelen politika belirsizlikleri gösterildi. Buna karşın, emtia fiyatlarının pandemi öncesi seviyelerin hâlâ üzerinde olduğu vurgulandı. Dünya Bankası’na göre, fiyatlar 2025’te 2019 seviyesinin %23, 2026’da ise %14 üzerinde kalacak.
Enerji Fiyatlarında Gerileme Küresel Enflasyonu Hafifletiyor
Rapora göre, düşen enerji fiyatları küresel enflasyonun yavaşlamasına yardımcı oluyor. Özellikle pirinç ve buğday fiyatlarındaki gerileme, bazı gelişmekte olan ülkelerde gıda fiyatlarının erişilebilirliğini artırdı. Dünya Bankası, 2025’te enerji fiyatlarının %12, 2026’da ise %10 oranında düşeceğini tahmin ediyor.
Buna rağmen enerji piyasalarında belirgin bir arz fazlası göze çarpıyor. Küresel petrol stoklarının bu yıl önemli ölçüde arttığı belirtilirken, bu fazlanın 2025’te 2020’deki zirvenin %65 üzerine çıkması bekleniyor. Bu durum, küresel enerji piyasasında arz baskısının devam edeceğine işaret ediyor.
Petrol Talebi Zayıflıyor, Brent Fiyatı Beş Yılın En Düşük Seviyesine İniyor
Dünya Bankası raporunda, elektrikli ve hibrit araçlara olan talebin hızla arttığı, Çin’de ise petrol tüketiminin durağanlaştığı ifade edildi. Bu gelişmeler, küresel petrol talebinin önceki yıllara göre daha yavaş artmasına yol açıyor.
Brent tipi ham petrol fiyatlarının bu yıl varil başına ortalama 68 dolar olacağı, 2026’da ise 60 dolara kadar düşeceği tahmin ediliyor. Bu, petrolün son beş yılın en düşük seviyesine gerilemesi anlamına geliyor. Dünya Bankası’na göre bu düşüş, enerji piyasalarında uzun vadeli yapısal değişimlerin de bir göstergesi.
Gıda ve Tarım Emtialarında Dalgalı Seyir
Raporda, gıda fiyatlarında genel bir düşüş eğilimi dikkat çekti. Dünya Bankası, 2025’te gıda fiyatlarının %6,1, 2026’da ise %0,3 oranında gerilemesini bekliyor. Özellikle soya fasulyesi fiyatlarının rekor üretim ve ticaret gerilimleri nedeniyle gerilediği; kahve ve kakao fiyatlarının ise arz koşullarının iyileşmesiyle 2026’da düşmesinin öngörüldüğü aktarıldı.
Buna karşın, gübre fiyatlarının 2025’te %21 artacağı tahmin ediliyor. Artan girdi maliyetleri ve ticaret kısıtlamaları bu yükselişte etkili olurken, 2026’da %5 oranında gerileme bekleniyor. Dünya Bankası, bu artışın çiftçilerin kâr marjlarını daraltabileceği ve gelecekteki mahsul verimliliğini tehdit edebileceği uyarısında bulundu.
Altın ve Gümüş Güvenli Liman Konumunu Güçlendiriyor
Raporda, kıymetli metallerin bu yıl rekor seviyelere ulaştığı belirtildi. Altın, ekonomik belirsizlik dönemlerinde yatırımcıların en çok tercih ettiği güvenli liman olma özelliğini koruyor. Dünya Bankası, 2025’te altın fiyatlarının %42 artmasını, 2026’da ise %5’lik ek bir artış yaşanmasını bekliyor.
Bu artışla birlikte altın fiyatlarının, 2015-2019 ortalamasının neredeyse iki katına çıkması öngörülüyor. Gümüş fiyatları da bu eğilime paralel olarak 2024’te %34 artarak rekor yıllık ortalamaya ulaşırken, 2026’da %8 oranında yükselmesi bekleniyor. Dünya Bankası, merkez bankalarının yüksek altın alımları ve artan jeopolitik risklerin bu eğilimi desteklediğini vurguladı.
Zayıf Büyüme ve Belirsizlik Riskleri Artırıyor
Dünya Bankası, raporunun sonunda küresel piyasalara yönelik bir uyarıda bulundu. Kuruma göre, küresel büyümenin zayıf seyretmesi, ticaret gerilimlerinin sürmesi ve politika belirsizliklerinin devam etmesi, emtia fiyatlarında beklenenden daha sert düşüşlere yol açabilir.
Küresel Piyasalar Yeni Bir Denge Arayışında
Dünya Bankası’nın Ekim raporu, küresel ekonominin emtia fiyatlarında yeni bir denge arayışına girdiğini gösteriyor. Petrolün gerilemesi, altının yükselmesi, gıda fiyatlarının dengelenmesi ve gübre maliyetlerindeki artış, dünya ekonomisinde farklı sektörleri farklı yönlerde etkiliyor.
Bu tablo, önümüzdeki iki yılın yatırım kararları, enerji politikaları ve gıda güvenliği açısından kritik olacağına işaret ediyor. Dünya ekonomisi, fiyat dalgalanmalarıyla şekillenen yeni bir emtia dönemine hazırlanıyor.
