Röle olarak adlandırılan ekipmanlar değişen koşullar ile birlikte küçük bir akım ve voltaj vasıtasıyla büyük bir akım ve voltajın kontrolünü gerçekleştirirler. Örneğin, faz koruma rölesi üç faz ile çalışan elektrik tesisatları, devreler ve panolarda faz kontrolü gerçekleştirerek açma kapama sağlarlar. Yani hassasiyetleri ve çalışma koşulları değişse de röleler birbirine benzer bir yapıya sahiptir ve montajları benzer bir şekilde gerçekleştirilir.
Faz koruma rölesi devrelerde enerjinin kesilmesi, şebekeden gelen fazlarda bir sıra değişim problemi bulunması ya da fazla dengesizlik gibi sorunları algılayarak enerjinin kesilmesi veya sürdürülmesini sağlar. Bu durumda şantiye panosu gibi devreler içerisinde montajının yapılmasında özellikle doğru konumun belirlenmesi önemlidir. Elbette bu tarz bir belirleme ve montaj işlemleri uzmanlar tarafından gerçekleştirilebilir.
Faz Koruma Rölesi Montajı Nasıl Yapılır?
Bu tip ekipmanlarda montaj işlemi gerçekleştirilirken, üç faz girişi bulunduğu göz önünde tutularak önce faz girişlerinin bağlantıları yapılır. Sonrasında ise kontak çıkışı açısından açık uç ile devreye bağlantı gerçekleştirilir.
Teknik olarak faz koruma rölesi bağlantısında üç faz girişi göz önünde tutulduğunda, her fazın bağlantısı ayrı bir şekilde yapılır. Sonrasında kontak çıkışında üç faz gelişi bulunduğu için ve faz normal bir şekilde geldiğinde kontağını kapattığından dolayı bir açık uç ortaya çıkar. Bu açık uzun devreye bağlantısı yapılması gerekirken; üç fazın bağlantısı sonrası ilk uç üzerine faz bağlantısı ve diğer uca da kumanda çıkışı gerçekleştirilebilir.
Tamamen teknik bir işlem aralığı bulunan bu bağlantıda mutlak bir şekilde işlevin ileride hatalar ve yanlış bir konfigürasyon ile karşılaşılmaması açısından uzmanlar tarafından yapılması gerekir. Yine teknik açıdan da montaj işleminin adım adım uygulanması için aşağıdaki liste takip edilebilir.
· Öncelikle kullanılacak pano veya devrenin incelemesi gerçekleştirilerek veya ilk tasarımı yapılarak röle ihtiyacı belirlenir.
· Belirlenen kriterlerdeki röle temin edilerek pano imalatı sırasında ekipmanlar arasına alınır.
· Pano, devre veya sistem kurulumu gerçekleştirilirken veya sonradan sisteme röle dahil edilirken belirlenen ekipman konumu tespit edilir.
· Sistem içerisinde rölenin bulunması gereken konum bir uzman tarafından incelenerek tespit edilirken, anlatılan teknik ayrıntılar ile faz bağlantıları ve çıkış bağlantıları sağlanır.
· Yapılan bağlantılar test edilerek faz koruma rölesi çalışmasının doğru olup olmadığı gözden geçirilir.
· Doğru bağlantı sonrasında da sisteme elektrik enerjisi gelişi ile çalışmada bir sorun olup olmadığı gözlemlenir.
Faz Koruma Rölesi Yanlış Bağlanırsa Ne Olur?
Röle, elektrik devrelerinde faz problemlerini belirleyerek sistemi koruyan ve güvenlik oluşturan bir ekipman anlamına geldiği için yanlış bağlantıda devrede çok büyük veya anlık sıkıntılar yaşanabilir.
Tesisatlarda röle elbette kendi içerisinde de zaman ile arıza gösterebilir veya dış faktörler arızalanmasına neden olabilir. Ancak tesisat ile ilgilenen personeller ve uzmanların bu faktörleri göz önünde bulundurarak ilk düzeyde doğru ekipmanı seçmesi gerekir. Ayrıca hem kaliteye hem de uygunluğa dikkat edilerek ekipman kullanılmalıdır. Sonrasında ise özellikle montaj doğru yapılmalı ve ayarlamalar doğru gerçekleştirilmelidir.
Günümüzde faz koruma rölesi gibi ekipmanların kullanımı açısından standartlara uygun bir şekilde uzmanlar ve mühendisler tarafından takip edilmesi gereken işlemler yer alır. Genellikle tesisatlarda ve devrelerde düzenli bakım ve kontroller sağlanırken, röle kontrolleri de gerçekleştirilir. Çünkü röle bazen aşırı ısı bazen nem koşulları bazen aşırı yükleme gibi durumlardan dolayı erime, çatlama ve formunda bozulma göstermiş olabilir. Bu gibi durumlarda ekipmanın değiştirilmesi ile güvenilir çalışmanın sürdürülmesi ve sonrasında sorunu oluşturan faktörlerin belirlenerek ortadan kaldırılması gerekir.
Her röle çeşidi farklı bir prensip ile çalışma gerçekleştirirken, faz koruma rölesi ise temel olarak faz dengesizlikleri ve kaybı gibi ayrıntıları gözden geçirir. Çünkü bu gibi problemlerin devrede oluşturabileceği sıkıntıları engellemek için güvenlik sağlar. Rölenin sıkıntılı çalışması veya montajının iyi yapılmamış ya da yanlış yapılmış olması bir faz kaybı ya da dengesizliği durumunda devrenin problem ile karşılaşmasına neden olabilir.
Konutta veya endüstriyel tesiste faz problemi nedeni ile sistemlerin, ekipmanların, cihazların ve motorların arıza göstermesi durumu görülebilir. Bu gibi bir durum sonrasında yüksek bir maliyet ile karşılaşılırken, arızaların giderilmesi, onarımlar yapılması ve yenilemelerin yapılması gerekebilir. Üstelik bunun sonucunda enerji verimliliği kesintiye uğrarken, tasarruf imkanı elden gider ve özellikle ticari noktalarda işleyiş durabilir. Bu neden ile faz koruma rölesi mutlaka doğru montaj edilmeli ve düzenli kontrol edilmelidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Faz neye yarar?
Faz veya canlı olarak adlandırılan kavram, elektrik enerjisinin aktarımını gerçekleştiren iletkendir. Yani enerji şebekeden bu iletken üzerine gelerek bu sayede kullanım noktasına taşınır.
Faz koruma rölesi kaç para?
Röle ekipmanları duyarlılık seviyesine, markasına, kalitesine ve kapasitesi gibi birçok özelliğe göre değişen fiyatlara sahip olabilir.
