Bursa’nın 2 yıl önce fay haritasını çıkaran uzman konuştu

Bursa’nın 2 yıl önce fay haritasını çıkartan Eskişehir Teknik Üniversitesi Yer ve Uzay Bilimleri Entitüsü’nden Yer Bilimleri ve Deprem Mühendisi Muammer Tün, 1855 yılında yıkıcı etki oluşturan fayın geniş coğrafyada varlığı noktasında belirtiler ortaya çıkardıklarını söyledi. Bursa’da 7 büyüklüğünde deprem beklendiğini ifade eden Tün, bunun için zaman vermenin mümkün olmadığını kaydetti. Tün, "İnsanlar ve yapı stoğunun yanısıra stratejik kamu binaları, hastaneler, okullar depreme hazır olmalıdır" dedi.

Bursa’da 2019 yılında AFAD Ulusal Deprem Araştırma Programı çerçevesinde Bursa ovasını Uluabat’tan Yenişehir’e kadar boydan boya geçen tek parçalı fay sisteminin hala aktif olup olmadığını tespit için sismik çalışmalar yapan Eskişehir Teknik Üniversitesi Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsü Yer Bilimleri ve Deprem Mühendisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Muammer Tün, uyarılarda bulundu.

Yaklaşık 2 yıl önce Bursa’daki fay hattı ile ilgili İçişleri Bakanlığı ve AFAD destekli bir projeyle araştırmalar yaptıklarını belirten Öğretim Üyesi Muammer Tün, “Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gürol Seyitoğlu’nun yürütücülüğünde sahada sismik araştırma çalışmalarında bulunduk. Özellikle 1855 depreminde yıkıcı bir etkiye sebep olan depremin kaynağına ve fay sistemlerine yönelik çalışmalarımız oldu. Acaba hangi fay sistem çalıştı da bu kadar etki oluşturdu. Hem sahada jeolojik çalışmaları, hem de jeofizik yöntemlerle detaylı sismik araştırmalarla, örtülü fay sistemi dediğimiz proje çerçevesinde ortaya konulan hipotezin gerçekliğini test etmeye başladık. Araştırmanın sonucunda da örtülü fay sistemlerinden birçoğunu görmüş olduk. Özellikle Prof. Dr. Gürol Seyitoğlu’nun ortaya koyduğu fay sistemi modeli vardı. Uluabat Gölü’nden Yenişehir havzasına kadar olan geniş bir coğrafyada sismik çalışmalar yaptık. Bu sismik çalışmalar sonucunda da birçok fay segmentinin gerçekten o bölgede varlığı noktasında belirtiler ortaya çıkardık” dedi.

"Yapı stoklarının acil performansları belirlenmeli"

Bu çalışmanın devam etmesi gerektiğini ifade eden Tün, “Bunu destekleyici sahadaki araştırmaların devam etmesi gerekiyor. Tekrar o fayların hangi periyotlarla çalıştığını, yaşlandırılması gibi çalışmaların yerinde yapılması gerekiyor. Ama gelinen noktada, bizim ortaya koyduğumuz proje çerçevesinde bu belirtilerin afete dirençli kent, afete dirençli toplum özelinde daha üst ölçekte 1/5000 1/1000 ölçeğinde detaylı araştırılarak bu faylanma sonucu kuvvetli yer hareketine maruz kalacak yerleşim hedefli yapı stoğunun, kritik tesisler dediğimiz hastane, okul, diğer kamu binalarının dayanıklılığının araştırılması gerekiyor. Yollar, köprüler, bunların görülen fay segmetlerine karşı dayanıklılığı test edilmesi gerekiyor. Özellikle kritik binaların deprem performansı değerlendirmelerinin yapılması gerekiyor. Bu noktada mevcut yapı stoğunun hızlı bir şekilde taranması gerektiğini düşünüyoruz” diye konuştu.

"Bugün veya bin yıl sonra yine deprem olacaktır"

Bursa’yı afette dirençli hale getirmenin yollarını da açıklayan Tün, "Fay sistemlerinden kaynaklı olabilecek en yüksek yer hareketi ve bunların ortaya konulmasına yönelik bir deprem master plan çalışması, detaylı micro bölgeleme çalışması Bursa’yı muhtemel bir afette daha dirençli hale getirecektir. Deprem tehlikesi tüm Türkiye’nin her bölgesinde var. Ama bunun tekrarlanma periyodu önemli. 1855 yılında meydana gelen büyük Bursa depremi var. Bunların tekrarlanma periyotları belli ortaya konmuştur. Ama şunu belirtmek istiyorum ki, böyle bir fay sistemi bölgede varsa mutlaka büyük depremler üretecektir. Bin yıl sonra olacağını düşünsek bile, bugünden hazırlanmamız gerekiyor. Bunu şuanda olacağını düşünürsek de hemen hazırlıklara başlamamız gerekiyor” dedi.

"Bursa 7 büyüklüğündeki depreme ne kadar hazır"

Bursa’daki 1855 yılındaki depremlerin çeşitli kaynaklara göre 7 büyüklüğünün üzerindeki depremler olduğunu ifade eden Tün, "Büyük oranda can kaybına ve yangınlar meydana geldiğini biliyoruz. Kadın ve çocukları daha fazla etkileyen kayıplar olduğu kayıtlarda yer alıyor. Dolayısıyla 1855 yılında olan bu deprem tekrar o bölgede yeniden 7 büyüklüğünde bir deprem üretebilecek fay sistemine sahiptir. Yani ne zaman olacağından çok ne kadar hazırlıklıyız. Eksiklerimiz nelerdir. Bugünden itibaren giderme noktasında afete dirençli kent çabası içerisine girmemiz gerekmektedir" şeklinde uyardı.