2025 yılında yapay zeka sistemlerinin 765 milyar litreye varan su tüketimi gerçekleştirmesi bekleniyor. Bu miktar, küresel ölçekteki şişelenmiş su talebinin tamamını aşan bir seviyeye karşılık geliyor. Uzmanlar, söz konusu tüketimin yalnızca veri merkezlerinde kullanılan soğutma suyunu değil, yapay zekayı çalıştıran elektrik üretimi sırasında dolaylı olarak harcanan suyu da kapsadığını vurguluyor.
Karbon Salımının Büyük Şehirlerle Yarıştığı Belirtildi
Araştırmaya göre, yapay zeka sistemlerinin karbon ayak izi 2025’te 80 milyon tona kadar çıkabilir. Bu rakamın, New York Şehri’nin yıllık karbon salımına yakın olduğu ifade ediliyor. Artan işlem gücü ihtiyacı, fosil yakıtlara dayalı enerji üretimini tetiklerken, sera gazı salımını da önemli ölçüde artırıyor.
Veri Merkezlerinin Soğutma İhtiyacının Baskıyı Artırdığı Vurgulandı
Yapay zeka altyapısının bel kemiğini oluşturan veri merkezleri, yüksek işlem kapasitesi nedeniyle sürekli soğutma gerektiriyor. Bu süreçte kullanılan yüksek miktarda su, özellikle su kaynaklarının sınırlı olduğu bölgelerde endişe yaratıyor. Çalışmada, yapay zekaya bağlı su kullanımının, önceki yıllarda tüm veri merkezleri için yapılan tahminlerin yüzde 30’dan fazla üzerine çıktığı belirtildi.
Üretken Yapay Zeka Uygulamalarının Tüketimi Hızlandırdığı Kaydedildi
Araştırmayı hazırlayan Hollandalı akademisyen Alex de Vries-Gao, ChatGPT ve Gemini gibi üretken yapay zeka uygulamalarının hızla yaygınlaşmasının bu artışta belirleyici rol oynadığını ifade ediyor. 2025 boyunca artan kullanıcı sayısı ve işlem hacmi, yapay zekaya ayrılan hesaplama gücünü büyütürken, su ve enerji ihtiyacını keskin biçimde artırdı.
Şirketlerin Çevresel Etkiler Konusunda Şeffaf Olmadığı Eleştirildi
Araştırma, büyük teknoloji şirketlerinin yayımladığı çevresel raporlara dayanıyor. Ancak uzmanlar, bu raporların yapay zekaya özgü çevresel etkileri net biçimde ayırmadığına dikkat çekiyor. Özellikle elektrik üretimi sırasında tüketilen suyun çoğu zaman hesaplamalara dahil edilmediği belirtiliyor. Bu durumun, gerçek çevresel etkinin daha düşük gösterilmesine yol açtığı ifade ediliyor.
Küresel Elektrik Talebinin Hızla Artacağı Öngörüldü
Uluslararası Enerji Ajansı’na (IEA) göre, yapay zeka odaklı veri merkezleri alüminyum eritme tesisleriyle benzer seviyede elektrik tüketiyor. Ajans, küresel veri merkezi elektrik tüketiminin 2030’a kadar iki katından fazla artacağını öngörüyor. Bugün inşa edilen en büyük yapay zeka veri merkezlerinin her birinin, 2 milyon hanenin tükettiği kadar elektrik çekeceği bildiriliyor. Elektrik tüketiminde en büyük payın ABD (%45), ardından Çin (%25) ve Avrupa (%15) olduğu kaydediliyor.
Yapay zeka, sunduğu yeniliklerle geleceği şekillendirirken, su ve enerji kaynakları üzerindeki görünmeyen maliyeti giderek büyüyor. Uzmanlar, bu teknolojilerin sürdürülebilir biçimde geliştirilebilmesi için daha şeffaf raporlama, verimli soğutma sistemleri ve yenilenebilir enerji yatırımlarının zorunlu hale gelmesi gerektiği uyarısında bulunuyor. Aksi halde dijital ilerlemenin bedelinin, küresel çevre dengesi açısından ağır olabileceği ifade ediliyor.
