Basra Körfezi ile Umman Denizi arasında yer alan Hürmüz Boğazı, dünyanın en yoğun petrol geçiş yollarından biri konumunda. Günlük 17-20 milyon varil ham petrol ve kondensat bu dar geçitten taşınıyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre, bu petrolün yaklaşık %70’i Asya ülkelerine ulaşıyor. Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore başta olmak üzere bölgedeki ülkeler enerji arzında Hürmüz Boğazı'na bağımlı durumda.
LNG Sevkiyatında da Kritik Bir Rol Oynuyor
Hürmüz Boğazı yalnızca petrol için değil, aynı zamanda sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ticareti açısından da büyük önem taşıyor. Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden çıkan LNG gemileri, dünya LNG ticaretinin yaklaşık %20’sini bu noktadan sağlıyor. Avrupa, bu boğaz üzerinden gelen sevkiyatlara büyük ölçüde bağımlı. Boğazın kapanması durumunda LNG arzı sekteye uğrayabilir, bu da enerji krizini derinleştirebilir.
İran'dan Gelen Tehditler Piyasaları Tetikliyor
İran, geçmişte yaşanan gerilimlerde Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidinde bulunmuştu. Şu ana kadar bu tehdit hayata geçirilmedi, ancak İsrail’in son saldırılarının ardından bölgedeki tansiyon yeniden yükseldi. İran’ın, boğazı kapatma seçeneğini masaya koyabileceği değerlendirmeleri, piyasaları tedirgin ediyor. Petrol fiyatları saldırı sonrası %7’yi aşan bir yükselişle 5 ayın zirvesine çıktı.
Uluslararası Kurumlar Askeri Faaliyetlere Dikkat Çekiyor
İngiltere Deniz Ticaret Organizasyonu (UKMTO) ve Baltık ve Uluslararası Denizcilik Konseyi (BIMCO), Orta Doğu’daki gerginliğin deniz taşımacılığını olumsuz etkileyeceği konusunda uyarılarda bulundu. Herhangi bir saldırının askeri faaliyetleri artırabileceği ve ticari rotaların tehlikeye girebileceği ifade edildi. Bu gelişmeler, sadece enerji piyasalarını değil, küresel ticaret güvenliğini de tehdit ediyor.
İran Ekonomisi de Kapanma Riskinden Zarar Görür
Bazı uzmanlara göre İran, boğazı kapatmaktan kaçınmak zorunda. Çünkü İran’ın petrol ihracatının tamamına yakını Hürmüz Boğazı’ndan geçiyor. En büyük ticaret ortaklarından biri olan Çin’in enerji ihtiyacını karşılaması için de bu geçit hayati önem taşıyor. Bu nedenle İran’ın boğazı kapatması, yalnızca küresel piyasaları değil, kendi ekonomisini de derinden etkileyebilir.
İsrail Saldırıları Gerilimi Tırmandırdı
İsrail, sabaha karşı İran’ın başkenti Tahran, Tebriz, İsfahan ve Kirmanşah dahil birçok şehre saldırı düzenledi. Bu saldırılarda, İran Genelkurmay Başkanı ve Devrim Muhafızları Komutanı dahil olmak üzere çok sayıda üst düzey isim ve 6 nükleer bilim insanı hayatını kaybetti. Ayrıca sivil yerleşim yerlerinin hedef alınması, çatışmanın daha da büyümesine zemin hazırlayabilir.
Hürmüz Boğazı'ndaki olası bir kapanma, yalnızca bölgeyi değil küresel enerji arz güvenliğini de tehdit ediyor. Artan jeopolitik riskler, enerji fiyatlarını yukarı çekmeye devam ederken, küresel piyasalar diken üstünde. Gözler, Orta Doğu’da atılacak yeni adımlarda ve özellikle Hürmüz Boğazı’nın açık kalıp kalmayacağında olacak.
