Toulouse Üniversitesi’nden gezegen bilimci Baptiste Chide liderliğindeki uluslararası bir ekip, Perseverance’ın SuperCam mikrofonu aracılığıyla 28 saatlik bir kayıt analizi gerçekleştirdi. İnceleme sonucunda iki Mars yılı boyunca toplam 55 elektriksel deşarj tespit edildi. Bu olayların 7’si, tüm sinyalleriyle birlikte mini yıldırım özellikleri gösterdi.
Ekip, mikrofon tarafından yakalanan sinyallerin önce ani bir “blip” ile başladığını, ardından yaklaşık 8 milisaniyelik bir titreşim izlendiğini ve son olarak Mars atmosferinde oluşan mikro bir gök gürültüsü sesinin kaydedildiğini açıkladı. Bu ses, gezegende kaydedilen ilk şimşek benzeri akustik iz olarak tarihe geçti.
Mars Yıldırımlarının Enerjisi Yok Denilecek Kadar Az
Araştırma, Mars’taki elektriksel deşarjların neden yıllardır tespit edilemediğini de gösteriyor. Ölçülen enerji miktarları Dünya’dakilere kıyasla son derece düşük. Çoğu deşarj 0,1–150 nanojoule aralığında kaydedilirken en yüksek değer 40 millijoule oldu. Buna karşılık, Dünya’da sıradan bir yıldırımın enerjisi ortalama 1 milyar joule düzeyinde.
Bu devasa fark, Mars yıldırımlarının Dünya’daki örneklerle kıyaslanamayacak kadar küçük olduğunu ortaya koyuyor. Yine de bu mikro deşarjlar, Mars atmosferinde daha önce yalnızca modellerde gösterilen elektriksel süreçlerin gerçekte de oluştuğunu kanıtlıyor. Bu durum, gezegenin tozlu atmosfer dinamiklerini anlamak açısından kritik önem taşıyor.
Şiddetli Rüzgârların Elektriksel Etkisi Ortaya Kondu
Araştırmanın dikkat çekici bulgularından biri, elektriksel deşarjların yalnızca yüksek toz yoğunluğu ile değil, aynı zamanda şiddetli rüzgârlarla da ilişkilendirilmesi oldu. Belirlenen 55 deşarjın 54’ü, Perseverance’ın kaydettiği en güçlü rüzgârların estiği anlarda meydana geldi. Bu dönemler, çoğunlukla gezegenin ünlü toz fırtınalarının ön cepheleri ile örtüşüyor.
Buna ek olarak, aracın karşılaştığı iki toz hortumu sırasında 16 elektriksel deşarj kaydedildi. Bilim insanları, hızlı rüzgârların toz parçacıklarını birbirine çarptırarak elektrik yükü biriktirdiğini belirtiyor. Bu süreç, Dünya’da görülen volkanik bulutlar veya kum fırtınaları sırasında oluşan elektriklenmeye benzer bir mekanizma izliyor.
Yeni Keşif Mars Mühendisliğini Yeniden Şekillendirebilir
Mars’ta elektriksel deşarjların varlığının kanıtlanması, gelecekteki robotik ve insanlı görevler için önemli sonuçlar doğurabilir. Bilim insanlarına göre, iniş araçları ve yüzey sistemleri artık elektrik yüklenmesine karşı daha dayanıklı şekilde tasarlanmak zorunda olabilir. Bu tür mikro deşarjlar her ne kadar düşük enerjili olsa da hassas elektronik sistemler üzerinde etkili olabilir.
Bununla birlikte, Mars atmosferine ilişkin kimyasal modeller de güncellenmek durumunda. Özellikle atmosferdeki reaktif bileşiklerin oluşumunda elektriksel süreçlerin rolünün yeniden değerlendirilmesi gerekiyor. Bu durum, gezegenin iklim geçmişi ve yüzey kimyasını anlamak için kritik olabilir.
Mars’ın Elektriksel Davranışına Işık Tutan Tarihi Bir Adım
Perseverance’ın tespit ettiği mikro yıldırımlar, Mars atmosferinin düşündüğümüzden daha dinamik ve elektriksel açıdan aktif bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor. Her ne kadar bu yıldırımlar Dünya’daki kadar güçlü olmasa da, gezegenin toz fırtınaları, rüzgâr etkileşimleri ve yüzey süreçleri hakkında yeni ipuçları barındırıyor.
Bu keşif, Mars araştırmalarında yeni bir sayfa açarken, gelecekteki görevler için de değerli bir rehber niteliği taşıyor. Kızıl gezegenin elektriksel sırları yavaş yavaş çözülürken, bilimin her yeni adımı bizi Mars’ın gerçek doğasına biraz daha yaklaştırıyor.
