Son yıllarda kartlı ödeme sistemlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte tüketiciler, nakit kullanımından büyük ölçüde uzaklaştı. Bu gelişme alışverişi kolaylaştırırken, POS komisyon oranları esnaf için önemli bir sorun haline geldi. Kartla 1000 TL tutarında satış yapan bir esnaf, parasını ertesi gün almak istediğinde bankaya %3,5 ila %4,5 arasında değişen komisyon ödüyor. Bu da işlem başına 40 ila 50 TL arasında kesinti anlamına geliyor.
Banka Komisyonlarının Politika Faiziyle Yükseldiği Görüldü
Uzmanlar, üye işyeri komisyon oranlarının bankaların fonlama maliyetine, yani mevduat faizlerine göre belirlendiğine dikkat çekiyor. Politika faizinin %50 seviyelerine çıkması, POS komisyonlarının da aynı yönde yükselmesine neden oldu. Bankalar, erken ödeme taleplerini yüksek kesintilerle karşılıyor. Bu durum, günlük nakit akışına ihtiyaç duyan küçük esnafı daha da zor durumda bırakıyor.
Esnafın POS Kullanımında İki Seçenek Arasında Kaldığı Belirtildi
POS cihazı kullanan esnafın karşısında iki temel seçenek bulunuyor. Blokeli çalışma yönteminde satış bedeli 30 ila 40 gün bankada tutuluyor. Bu yöntemde komisyon ya hiç alınmıyor ya da çok düşük tutuluyor. Ancak esnaf, parasına geç ulaştığı için nakit akışı ciddi şekilde bozuluyor.
Ertesi gün ödeme seçeneğinde ise satış tutarı hızla hesaba geçiyor, ancak banka bu işlem karşılığında yüksek komisyon kesiyor. Esnaf, her iki seçenekte de finansal baskı altında kalıyor.
Esnaf Odalarının Komisyon Oranlarının Sabitlenmesini Talep Ettiği Açıklandı
Esnaf odaları ve meslek birlikleri, mevcut POS komisyon oranlarının sürdürülemez olduğunu vurguluyor. Zaten sınırlı olan kâr marjlarının banka kesintileriyle tamamen eridiği belirtiliyor. Temsilciler, komisyon oranlarının %2 seviyesinde sabitlenmesini veya sektör bazlı indirimler yapılmasını talep ediyor.
Merkez Bankasının Yasal Yetkisi Ankara Kulislerinde Konuşuluyor
5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu, Merkez Bankası’na üye işyeri komisyon oranlarına tavan sınır getirme yetkisi tanıyor. Ankara kulislerinde, enflasyonla mücadele kapsamında 2026 yılı başında komisyon oranlarına üst sınır getirilmesi veya gıda ve akaryakıt gibi temel sektörler için indirimli oranlar uygulanması seçenekleri değerlendiriliyor.
Yüksek Komisyonların Kayıt Dışı Ekonomi Riskini Artırdığı Uyarısı Yapıldı
Komisyon oranlarının düşürülmemesi halinde, esnafın IBAN ile ödeme veya “Sadece Nakit Geçerlidir” uygulamalarına yönelmesi bekleniyor. Uzmanlar, bu durumun kayıt dışı ekonomiyle mücadeleyi zayıflatabileceği uyarısında bulunuyor. Kartlı ödeme sistemlerinden uzaklaşılması, vergi kaybı ve denetim sorunlarını da beraberinde getirebilir.
Yüksek POS komisyonları, esnaf ile bankalar arasındaki dengeyi yeniden gündeme taşıdı. Merkez Bankası’nın atacağı olası adım, hem esnafın ayakta kalması hem de kayıtlı ekonominin korunması açısından kritik önem taşıyor. Gözler, 2026’ya yaklaşırken TCMB’den gelecek olası karara çevrilmiş durumda.
