Türkiye, maden çeşitliliği bakımından dünyada ilk 10 ülke arasında yer alıyor. 168 ülke içinde maden çeşitliliğinde 8’inci, rezerv büyüklüğünde 22’nci sırada bulunan Türkiye, ekonomik değer açısından ise 28’inci sırada gösteriliyor. Türkiye Madenciler Derneği (TMD) Başkanı Mehmet Yılmaz, ülkede tespit edilmiş 3,5 trilyon dolarlık yer altı servetinin büyük bölümünün henüz ekonomiye kazandırılamadığını belirtti.
Madencilik Cari Açığın Azaltılmasında Kritik Rol Üstleniyor
Madenciliğin ekonomik bağımsızlık açısından stratejik öneme sahip olduğunu vurgulayan Yılmaz, sektörün önünün açılması gerektiğini ifade etti. Yılmaz, Türkiye’nin dış ticaret açığının yaklaşık 60 milyar dolarlık bölümünün madencilik ürünlerinden kaynaklandığını söyledi. Madencilikte atılacak her doğru adımın, dışa bağımlılığı azaltacağını ve cari açığı doğrudan düşüreceğini dile getirdi.
Mevzuat ve İzin Süreçlerinin Hızlanması Bekleniyor
2025 yılında sektörde hem ekonomik hem de yapısal ilerlemeler kaydedildiğini belirten Yılmaz, 2026 yılı için en kritik başlığın mevzuat düzenlemeleri olacağını söyledi. Orman izinlerinin dijitalleşmesi ve sürelerin kısaltılmasının olumlu bir gelişme olduğuna dikkat çekilirken, madenciliğin hukuki statüsünün netleşmesi ve “kamu yararı” tanımının güçlendirilmesi gerektiği ifade edildi.
Kritik Mineraller ve Nadir Toprak Elementleri Öne Çıkıyor
Enerji dönüşümü ve yüksek teknoloji üretimi açısından bor, bakır, altın ve nadir toprak elementleri stratejik önem taşıyor. Yılmaz, 694 milyon tonluk rezervin ekonomiye kazandırılmasının Türkiye’yi küresel üretim zincirlerinde daha güçlü bir konuma taşıyabileceğini belirtti. Arama, üretim, işleme ve nihai ürün süreçlerini kapsayan tam değer zinciri yaklaşımı öne çıkıyor.
Altın Üretiminde Yerli Kaynaklar Öncelik Kazanıyor
Türkiye’nin her yıl yaklaşık 20 milyar dolarlık altın ithalatı yaptığına dikkat çeken Yılmaz, yerli üretimin artırılmasının zorunlu olduğunu vurguladı. Türkiye’nin 6 bin 500 tonluk altın potansiyeline rağmen yıllık üretimin 30–32 ton seviyesinde kaldığını belirten Yılmaz, yer altında bulunan 5 bin ton altının bugünkü değerinin 300 milyar doların üzerinde olduğunu ifade etti. Orta vadede üretimin 100 ton seviyesine çıkarılması hedefleniyor.
Kritik Mineraller İçin Kurumsal Yapı Kurulması Öneriliyor
TOBB Türkiye Madencilik Meclisi Başkanı İbrahim Halil Kırşan, nadir toprak elementleri ve kritik mineraller alanında kurumsal bir yapılanmaya ihtiyaç olduğunu söyledi. Kırşan, “Kritik Mineraller Teknoloji Enstitüsü” veya “Kritik Mineraller Başkanlığı” kurulmasını önerdi. Çin’in küresel kritik mineral üretiminin yaklaşık yüzde 70’ini kontrol ettiğini hatırlatan Kırşan, Türkiye’nin bu alanda stratejik avantaj yakalayabileceğini belirtti.
Uzmanlara göre Türkiye, sahip olduğu yer altı zenginliğini doğru strateji, net mevzuat ve hızlı yatırım süreçleriyle ekonomiye kazandırabilirse, ithalatı azaltan ve yüksek katma değerli üretimi artıran bir ülke konumuna gelebilir. Madencilikte atılacak adımlar, yalnızca ekonomik değil, stratejik bağımsızlık açısından da belirleyici olacak.
